گسترش منازعه در قره باغ برنده ندارد
تاریخ انتشار: ۱۰ مهر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۸۰۴۸۶۱
قابل توجه است در تاریخ ۱۹ سپتامبر تقریبا بعد از سه سال آرامش نسبی در منطقه، حمله نیروهای جمهوری آذربایجان علیه مواضع ارمنی های مقیم در قره باغ باعث شروع منازعه و درگیری جدید شد و توجهات جهانی را به این منطقه بار دیگر معطوف ساخت. در ارتباط با تحلیل چرایی منازعه در این منطقه نیازمند تامل در گذشته سیاسی این منطقه هستیم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
تا زمان اتحاد جماهیر شوروی منطقه به صورت خودمختار تحت حاکمیت جمهوری آذربایجان اداره می شد. با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی اولین دور جنگ در منطقه آغاز و در این جنگ که در بین سالهای ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۴ به طول انجامید بیش از ۳۰ هزار کشته و حدود یک میلیون بی خانمان برجای گذاشت. پیروزی ارمنی ها در این جنگ نزد افکار عمومی جمهوری آذربایجان به صورت شکست حیثیتی و نوعی تحقیر سیاسی قلمداد شد و همواره در محافل مطبوعاتی و رسانه ای جمهوری آذربایجان روی موضوع تصرف غیر قانونی قره باغ بحث و گفت و گو می شد.اهمیت این امر از آنجاست که زمینه ذهنی و روانی در میان جمهوری آدربایجان برای بازپس گیری منطقه و جبران شکست فراهم بود.
از نگاه برخی تحلیل گران یکی از فاکتورهای تعیین کننده در نزدیکی و مراودات سیاسی و اقتصادی و نظامی باکو با تل آویو، تلاش جمهوری آذربایجان برای مدرن سازی تجیهزات نظامی و دفاعی در برابر ارمنستان در یک جنگ احتمالی نزدیک بود. این اتفاق در سال ۲۰۲۰ با حمله نیروهای جمهوری آذربایجان آغاز و بخش های مهم از منطقه قره باغ نظیر گنجه، شوشا به کنترل جمهوری آذربایجان به کنترل جمهوری آذربایجان درآمد. ۴۴ روز جنگ و درگیری مستقیم و تن به تن در نهایت به صلح میان طرفین با ابتکار عمل روسیه انجامید. نزدیک به دو هزار صلح بانان روسی در کریدور استراتژیک لاچین جهت اتصال بخش های ارمنی نشین قره باغ به ایروان مستقر شدند. پرسش در اینجاست که چرا با گذشت سه سال از صلح و استقرار نیروهای روسیه شاهد از سرگیری دوباره منازعه در منطقه هستیم. برای این امر چند واقعیت راهبردی مطرح است.
نخست آغاز جنگ در اوکراین اساسا نقطه تمرکز نظامی روسیه را از قفقاز به سمت اوکراین معطوف ساخته است. مساله مهم دیگر لرزان بودن پایه های صلح و ثبات در منطقه و ادامه فضای تخاصم است. پیش از حمله اخیر نیروهای جمهوری آذربایجان، ناظران جهانی از بسته شدن کریدور لاچین و مشکلات انسانی در این منطقه دلیل عدم رسیدن کمک های انسان دوستانه ابراز نگرانی داشتند. این موضوع خود گویای پیچیدگی وضعیت در منطقه دارد و اینکه هنوز مسیر طولانی برای پایداری صلح و ثبات در این منطقه وجود دارد. لازم است در این بستر قدرت های منطقه ای با ایفای نقشی مسئولانه ضمن کنترل شرایط و رسیدگی به وضعیت آسیب دیدگان و نیازمندان، طرفین درگیر را به گفت و گوهای بیشتر و راهبردی تر سوق و هدایت دهند. این موضوع واجد اهمیت اساسی تر برای کشورمان با توجه به برخورداری از مرز مشترک بیش از ۶۰۰ کیلومتری با جمهوری آذربایجان دارد. به خصوص اینکه با آزاد سازی مناطق کوهستانی قره باغ مرزهای جدیدی میان دو کشور شکل گرفته است. در این میان با توجه به طرح کریدور زنگزور که براساس این کریدور جمهوری آذربایجان به دنبال وصل به نخجوان از طریق استان سیونیک ارمنستان است. موضوع تغییر ژئوپلیتیک منطقه و مرزهای بین المللی مطرح می شود. در واقع با اجرایی شدن این کریدور مرزهای ایران با ارمنستان و به تبع آن ارتباط با روسیه و گرجستان تحت الشعاع قرار می گیرد.
در این میان فعال شدن ظرفیت های دیپلماتیک کشور با محوریت وزارت خارجه برای حراست از منافع اقتصادی کشور ضرورتی جدی است. چه اینکه امروز حزب عدالت و توسعه در ترکیه از مسیرهای مختلف به دنبال تعامل با ایروان است. گفت و گوی تلفنی هاکان فیدان وزیر امور خارجه ترکیه با آرارات میرزوان همتای ارمنی اش نشان از برنامه ریزی تدریجی آنکار برای نزدیکی و گسترش مناسبات سیاسی و اقتصادی با ایروان دارد.
۳۱۱۳۱۱
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1820023منبع: خبرآنلاین
کلیدواژه: جمهوری آذربایجان ارمنستان قره باغ جمهوری آذربایجان قره باغ
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۸۰۴۸۶۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مذاکرات دوجانبه صلح جمهوری آذربایجان و ارمنستان در آلماتی
قزاقستان اعلام کرد: مذاکرات صلحی که قرار است در آلماتی انجام شود فقط بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان انجام می‌شود و بحثی از میانجیگری آستانه نیست و اگر این دو کشور به صلح برسند تأثیر مثبت زیادی بر کل منطقه خواهد داشت. - اخبار بین الملل -
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم به نقل از رسانه‌های آذربایجان، وزارت امور خارجه قزاقستان جزئیات دیدار مقامات ارمنستان و جمهوری آذربایجان در آلماتی را اعلام کرد. آیبک سمادیاروف سخنگوی وزارت امور خارجه قزاقستان در این باره گفت: مذاکراتی که قرار است در آلماتی انجام شود فقط بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان انجام می‌شود و بحثی از میانجیگری آستانه نیست.
این دیپلمات تأکید کرد: قزاقستان خدمات حسن نیت ارائه می‌دهد، یعنی بستری برای مذاکره فراهم می‌کند. اگر این دو کشور به صلح برسند و به امضا برسد، تأثیر مثبت زیادی بر کل منطقه خواهد داشت.
الهام علی‌اف رئیس‌جمهور آذربایجان طی سخنرانی خود در اجلاس بین‌المللی «COP29 و چشم‌انداز سبز برای آذربایجان» که در 23 آوریل در دانشگاه ADA برگزار شد، گفت که باکو با نشست روسای امور خارجه آذربایجان و ارمنستان در قزاقستان موافقت کرده است. در صورتی که ارمنستان نیز با این امر موافقت کند، نشست بعدی روسای امور خارجه در قزاقستان برگزار خواهد شد.
آنی بادالیان، دبیر مطبوعاتی وزارت امور خارجه ارمنستان در این خصوص گفت: ایروان در حال بررسی امکان دیدار بین آرارات میرزویان وزیر امور خارجه ارمنستان و جیحون بایراموف وزیر امور خارجه آذربایجان در قزاقستان است.
به گفته وی، تاریخ این دیدار توافق شده است.
لازم به ذکر است که جیحون بایراموف و آرارات میرزویان آخرین دیدار خود را در تاریخ 28 تا 29 فوریه در برلین برگزار کردند. قزاقستان به عنوان کشوری است که با مواضع طرفدار آذربایجان شناخته می‌شود، عضو سازمان کشورهای تُرک است و در بازسازی منطقه اقتصادی قره‌باغ آذربایجان مشارکت دارد و روسای جمهور هر دو کشور باهم از شوشا بازدید کردند. اما توکایف رئیس‌جمهور قزاقستان از ارمنستان نیز دیدن کرد و به پاشینیان برای صلح پیشنهاد میانجیگری کرد. این دو کشور در سازمان پیمان امنیت جمعی و اتحادیه اقتصادی اوراسیا نمایندگی دارند. به هر حال، ابتکار قزاقستان به عنوان میانجی در روابط جمهوری آذربایجان و ارمنستان تازگی ندارد. در نوامبر 1991، نورسلطان نظربایف رئیس‌جمهور سابق قزاقستان و همتای روسی او بوریس یلتسین از باکو و از آنجا از استان خودمختار قره‌باغ سابق بازدید کردند. اما آن مأموریت در آن زمان چندان موفق نبود و بی‌نتیجه ماند. مقامات قزاقستان از جمله کسانی بودند که در حمله تروریستی هلیکوپتر در 20 نوامبر 1991 کشته شدند. اقدام تروریستی انجام شده در آسمان قاراکند، باطل کننده مذاکراتی بود که قزاقستان و روسیه در آن شرکت داشتند. از این نظر، ابتکار دوباره از آستانه موضوعی جالب است.
صاحب علی‌اف نماینده پارلمان جمهوری آذربایجان در مصاحبه با ینی مساوات اظهار داشت: پیشنهاد توکایف برای برگزاری مذاکرات صلح آذربایجان و ارمنستان در آستانه به هیچ وجه از جنس سازمان دهندگان نشست 5 آوریل بروکسل نیست. دو دلیل برای این ادعا وجود دارد. دلیل اول این است که ماهیت دوجانبه مذاکرات آستانه بیشتر مشهود خواهد بود که به نفع کسانی نیست که سعی می‌کنند بازی‌های خود را در این منطقه تحت عنوان میانجیگری یا اعتدال انجام دهند. ثانیاً، مذاکرات آستانه به این معناست که روند عادی‌سازی در چارچوب قالب همکاری 3+3 انجام می‌شود که با برنامه‌های قدرت‌های غیرمنطقه‌ای همخوانی ندارد. علاوه بر این، قزاقستان طرفی نخواهد گرفت، تعادل را حفظ خواهد کرد. از این نظر، وزارت امور خارجه قزاقستان اعلام کرد که آن‌ها با سند صلح شریک نیستند.
الخان شاهین اوغلو، تحلیلگر سیاسی، اظهارات آیبک سمادیاروف سخنگوی وزارت امور خارجه قزاقستان مبنی بر اینکه «مقامات قزاقستان هنگام سازماندهی نشست وزرای خارجه ارمنستان و آذربایجان در آلماتی نقش میانجی در مذاکرات را ایفا نخواهند کرد» را مفید دانست.
وی گفت: جمهوری آذربایجان و ارمنستان نیازی به میانجی ندارند، مذاکرات مستقیم نتایج مثبتی به همراه دارد. در 30 سال گذشته، هر چند واسطه و میانجی، هیچ کدام کارساز نبود. طرفین نیازی به میانجی ندارند، بلکه به مکانی برای ملاقات نیاز دارند که توسط مقامات قزاقستان فراهم شده است. اگرچه قزاقستان یک میانجی نیست، اما یکی از کشورهای اصلی است که مایل به دستیابی به توافق بین آذربایجان و ارمنستان است. آستانه خواهان کریدور زنگزور تا باکو و آنکارا است. این کریدور اجرای پروژه کریدور میانه را که قزاقستان در آن نقش پیشرو خواهد داشت، تسریع خواهد کرد. سفرهای رئیس‌جمهور قزاقستان به آذربایجان و ارمنستان در هفته‌های اخیر نیز در همین رابطه بود.
شاهین اوغلو تأکید کرد: توافق اخیر بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان و تعیین مرزها برخلاف منافع کرملین است. زیرا توافقات بین باکو و ایروان خارج از کنترل روسیه و از طریق مذاکرات مستقیم حاصل می‌شود. دلیل نگرانی کرملین روشن است. با مشخص شدن مرزهای دو کشور، آذربایجان و ارمنستان به امضای یک توافقنامه صلح یا چارچوب نزدیک می‌شوند. این موضوع حضور سربازان روسی در ارمنستان را در آینده زیر سؤال خواهد برد. نیکول پاشینیان فعلاً می‌خواهد سربازان روسی را از فرودگاه زوارتنوتس خارج کند اما در صورت توافق با ترکیه دیگر نیازی به حضور سربازان روسی در مرز با این کشور نخواهد بود. کرملین می‌خواهد از این روند جلوگیری کند.
رامیه ممدوا، کارشناس سیاسی معتقد است: آستانه بی‌طرف است و مانند بروکسل، واشنگتن و مسکو نیست. این پلتفرم می‌تواند توسعه یابد و نشست بعدی می‌تواند در تفلیس یا تاشکند باشد. باکو و ایروان متن صلح را در قالب مکاتبات آنلاین ادامه می‌دهند و این یک روند عالی است. طرفین مذاکرات صلح را در قالب ایمیل بدون نیاز به پیمودن مسافت‌های طولانی تا پایتخت‌های جداگانه توسعه می‌دهند. قزاقستان نیز به عنوان یک موقعیت مکانی موفق است. اگر ارمنستان امتناع نکند، اگر رفتار سازنده‌ای داشته باشد، دیپلمات‌های ارشد می‌توانند در مورد تعدادی از مسائل گفتگو کنند.
این تحلیلگر تأکید می‌کند: موضوع اصلی محل ملاقات نیست، بلکه بحث درباره این است که یک سند صلح را می‌توان در ماه‌های تابستان امضا کرد. این یک پیشرفت بسیار جدی تلقی خواهد شد. همانطور که رئیس‌جمهور آذربایجان گفت، اکنون ایده‌های روشن‌تری در مورد توافقنامه صلح در حال ظهور است. اکنون جامعه بین‌المللی نیز از توافقات دوجانبه بدون دخالت در روند استقبال می‌کند. در این راستا قزاقستان می‌تواند محرک جدیدی برای مذاکرات باشد. این همچنین نشانه خوبی است که این کشور می‌گوید میزبان است، نه میانجی.
دیدار وزرای خارجه جمهوری آذربایجان و ارمنستان در قزاقستانانتهای پیام/
ورود دادستان کلاله به موضوع مفقودی «یسنا»